Sprawdź jak to działa
Babie lato
Chełmoński Józef
Muzeum Narodowe w Warszawie
Polska
Babie lato powstało w 1875 w Warszawie i jest pokłosiem wiosenno-letniej podróży Chełmońskiego na Kresy Wschodnie (obecnie terytorium Ukrainy) rok wcześniej. Po tej podróży Chełmońskiego szczególnie pasjonowała obserwacja życia wsi oraz rytmów nadawanych życiu przez naturę. Dzieło stanowi przykład naturalistycznej odmiany polskiego realizmu.
Uruchom audiodeskrypcję
„Babie lato” to obraz o wymiarach niespełna 200 [dwieście centymetrów] na 157 [sto pięćdziesiąt siedem] . Został namalowany w 1875 roku w Warszawie. Jego autorem jest Józef Chełmoński. Obraz został wykonany techniką olejną na płótnie. Kompozycja charakteryzuje się ciepłymi, stonowanymi barwami, charakterystycznymi dla tytułowego późnego lata. Dominują odcienie brązów i szarości, na tym tle wyróżnia się jedynie kilka mocniejszych punktów czerni, żółci i czerwieni. Dzieło cechuje niezwykle realistyczne oddanie rzeczywistości. W centralnej części obrazu znajduje się leżąca na plecach pastuszka. Jest odziana w długą białą spódnicę i luźną beżową koszulę związaną w pasie czerwonym sznurkiem. Jej strój dodatkowo rozświetlają padające z nieba promienie popołudniowego słońca. Pastuszka na głowie ma zawiązaną żółtą chustę, której luźny koniec swobodnie opadł na ziemię. Spod chusty wymykają się kędziory blond włosów. Na szyi dziewczyny zawieszony jest medalik. Lekko rozchylone usta ukazują szereg białych zębów. Z rozmarzonym wyrazem twarzy postać wpatruje się w cienkie białe nitki babiego lata. Chwyta je wyciągniętą ku górze prawą ręką. Jej lewa ręka spoczywa na ziemi, łokieć opiera się na kiju służącym za laskę pasterską. Ciało pastuszki spoczywa na rozłożonym na gołej ziemi kocu. Spod spódnicy wystają gołe, ubrudzone od ziemi stopy. Po lewej stronie pastuszki, zwrócony do niej tyłem, siedzi czarny pies o spiczastych uszach i długim ogonie. Spoglądający ze wzgórza na rozciągające się w dole trawiaste łąki, pilnuje pasącego się w tle stada bydła. Pośród krów i byków przemykają sylwetki odzianych na biało chłopów. Po prawej stronie obrazu rozpościera się bezkres ciemnych pól. Horyzont przedziela kompozycję na pół – ponad nim widnieje ciemniejące już niebo. Artysta uchwycił moment dnia, gdy słońce powoli kończy swą wędrówkę po niebie. Górna część obrazu pokryta jest ciemniejszą barwą, bliżej horyzontu zaś niebo jest jeszcze jasne, a ciepłe promienie słoneczne wciąż ogrzewają ziemię. Nitki babiego lata przemykają w powietrzu, część z nich wylądowała już na ziemi obok pastuszki. Chełmoński zdołał w swoim obrazie uchwycić ciepłe, leniwe popołudnie, w którym natura zdaje się na chwilę zatrzymać i odpoczywać wraz z leżącą na łące dziewczyną. Wyraźny jest bezruch, jedynie lekki wietrzyk unosi pajęcze nitki nisko nad ziemią. Obraz tchnie spokojem i ciszą. Obraz „Babie lato” powstał pod wpływem inspiracji malarza podróżą na Kresy Wschodnie, czyli tereny obecnej Ukrainy. Wrażenie, jakie wywarła na artyście ta wyprawa, znalazło ujście w naturalistycznym oddawaniu przezeń rzeczywistości na płótnie. Chełmoński w szczególności koncentrował się na tematyce życia na wsi oraz w zgodzie z rytmem wyznaczanym przez naturę. Echa tej podróżniczej inspiracji odnaleźć można nie tylko w „Babim lecie”, ale także w kolejnych obrazach artysty, uznawanego za jednego z najwybitniejszych polskich przedstawicieli nurtu realistycznego.